Λαμπρό δείγμα της παλιάς ακμής του τόπου και εικόνα της ιστορικής του εξέλιξης αποτελεί ο κεντρικός Ιερός Ναός, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο περίβολος χρησίμευε μέχρι το 1903 ως κοινοτικό νεκροταφείο, χρονιά που μεταφέρθηκε στους Αγίους Ταξιάρχες.
Η ανέγερσή του τοποθετείται στις αρχές του 17ου αιώνα, για την ακρίβεια το 1620, σύμφωνα με επιγραφή σχηματισμένη με κεραμίδια στον ανατολικό τοίχο και πάνω σε ερείπια προηγούμενου Ναού. Ο αρχικός αυτός Ναός, σχεδόν τετράγωνος, επεκτάθηκε σημαντικά έτσι που διπλασιάστηκε στο μήκος του. Αυτό έγινε το 1812 «ηγεμονεύοντος του υψηλοτάτου Πασά Ζαδέ Βεζύρ Αλή Πασά» και «επιμελεία των εντιμοτάτων προεστώτων», καθώς μας πληροφορεί η επιγραφή στον δυτικό τοίχο.Η πλούσια κοινότητα χρειαζόταν τότε έναν Ναό πιο ευρύχωρο,με μεγάλο γυναικωνίτη και με μακρύ χαγιάτι (πρόναο – ανοιχτή στοά ), όπου συγκεντρώνονταν οι προεστοί και έκαναν τα συμβούλια τους κατά την εποχή του Αλή Πασά. Ο Δελβινακιώτης ιστορικός Νικόλαος Πατσέλης σημειώνει ότι ο Άγιος Κοσμάς επισκέφτηκε το Δελβινάκι, κατά την τρίτη του περιοδεία, και κήρυξε στην κύρια είσοδο της κεντρικής εκκλησίας.
Ο Ναός ακολουθεί τον τύπο της βασιλικής, είναι στενόμακρος,σε 3 κλίτη και με 2 σειρές από κίονες.Οι χώροι καλύπτονται με χτιστές θολωτές οροφές. Ο τρόπος που συνδυάζονται οι θόλοι δημιουργούν ένα αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα, που προκαλεί το θαυμασμό για τους μάστορες που δούλεψαν σ’ αυτόν τον ναό.
Η τυχαία αποκάλυψη τοιχογραφιών το 1986,φανέρωσε ένα πλούσιο ζωγραφικό σύνολο σε ολόκληρο το παλαιότερο τμήμα του Ναού (του 1620).Η αγιογράφηση είναι έργο πολλών ζωγράφων,που δούλεψαν σε διαφορετικές εποχές, όλες μέσα στον 17ο αιώνα.
Η μελέτη των τοιχογραφιών,μετά τη συστηματική συντήρησή τους κατά τα έτη 1987-1989, μας επιτρέπει να τις εντάξουμε ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα εκκλησιαστικής ζωγραφικής του 17ου αιώνα στην Ήπειρο. Ειδικά οι παραστάσεις του Ιερού Βήματος χαρακτηρίζονται για την εξαιρετική τεχνική εξέλιξη και την ιδιαίτερη καλλιτεχνική ποιότητα.
Το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο με ολοσκάλιστα φυτικά θέματα και συμβολικά ζώα,αποτελεί δείγμα τέχνης των ηπειρωτών σκαλιστάδων (ταγιαδόρων) του 19ου αιώνα. Σώζεται στο Ναό τμήμα παλιού τέμπλου(σταυρός,λυπηρά),πιθανόν του 15ου αιώνα.
Στο εσωτερικό του ναού φυλάσσονται αξιόλογες φορητές εικόνες που χρονολογούνται στο 1620, ιερά ευαγγέλια -το παλαιότερο ανάγεται στο 1645- και ιερά σκεύη άλλων εκκλησιών και μοναστηριών της ευρύτερης περιοχής του Πωγωνίου.
