Τα Άνω Ραβένια είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκε στον Καποδιστριακό Δήμο Καλπακίου και σήμερα ανήκει στον Καλλικρατικό Δήμο Πωγωνίου. Εχει έκταση 15,7 km2, πλυθησμό 140 κατοίκους και το μέσο υψόμετρό του είναι 640m.
Γενικά
Είναι αμφιθεατρικά χτισμένο σε πλαγιά, στους πρόποδες του λόφου Γκιώνη και σε υψόμετρο περίπου 640μ. Πριν δημιουργηθεί ο οικισμός υπήρχαν πολλοί συνοικισμοί των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα μόνο οι ονομασίες (Κάτω Χώρα, Άνω Χώρα, Καβαλάρης, κ.τ.λ.). Το κλίμα είναι υγιεινό και ξηρό λόγω του πετρώδους εδάφους και της καθαρής ατμόσφαιρας που οφείλεται στο υψόμετρο και τα πολλά δάση που το περιβάλλουν.
Τη δεκαετία 1960 τα Άνω Ραβένια είχαν περισσότερους από 400 μόνιμους κατοίκους, που ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Σημαντική θέση κατείχε και η αμπελοκαλλιέργεια. Σήμερα υπάρχουν περίπου 100 μόνιμοι κάτοικοι ως επί το πλείστον συνταξιούχοι αλλά και αρκετοί νέοι που ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία.
Ιστορία
Ετυμολογία
Η ονομασία (Άνω Ραβένια), προέρχεται[1] από το αρχαίο επίρρημα «ράον» και το ρήμα «Βαίνω», που σημαίνει «εύκολα διαβαίνω. περνώ». Σύμφωνα με άλλη απόψη [2], η ονομασία προέρχεται από το αρχαίο σλαβικό tavbnb. που σημαίνει «ομαλό, επίπεδο μέρος». Συνεπώς όποια θεωρία και αν υιοθετηθεί ΡαΒένια σημαίνει ευκολοδιάΒατο. ομαλό μέρος.
Δημιουργεία
Πριν τη σημερινή μορφή του χωρίου, υπήρχαν μικρότεροι οικισμοί, γνωστότεροι των οποίων η Κάτω Χώρα, η Άνω Χώρα, ο ΚαΒαλάρης τα Μακρύσκηνα και η Σαράκω. Η μνήμη του χωριού φθάνει μέχρι 400 περίπου χρόνια. Η παράδοση αναφέρει ότι κατά την Τουρκική κατοχή χάρη στην επιρροή εμπόρων από το Ζαγόρι που είχαν εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, ο Αλή Πασάς δεν κατάφερε να επιβάλει την εξουσία του στα Άνω ΡαΒένια [3]..
Κατά την Τουρκοκρατία
Τα Ανω Ραβένια είναι ένα απο τα 46 χωριά της Επαρχίας Ζαγορίου. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, τα χωριά του Δυτικού Ζαγορίου πέτυχαν τη δημιουργία αυτόνομης και αυτοδιοίκητης επαρχίας με έδρα το Πάπιγκο. Τα προνόμια του Ζαγορίου ίσχυσαν μέχρι το 1863. Από το 1864 μέχρι το 1913 (έτος απελευθέρωσης Ιωαννίνων από τους Τούρκους) σε κάθε Ζαγοροχώρι εκλέγονται οι κοινοτικοί άρχοντες (πρόεδρος και κοινοτικό συμβούλιο, γνωστοί με το όνομα δημογεροντία) [4].
Νεώτερη Ιστορία
Αυτή αρχίζει μετά το 1913. Το 1917 το χωριό βρέθηκε υπό Ιταλική κατοχή με πείνα και καταναγκαστικά έργα. Από το 1920 μέχρι το 1940 το χωριό έζησε μια ζωή κανονική με 450 περίπου κατοίκους. Στις 28 Οκτωβρίου 1940 άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και όπου έγιναν φοβερές μάχες τόσο στην ευρύτερη περιοχή του Καλπακίου. Στη συνέχεια, και μέχρι το 1944 η Γερμανική κατοχή άφησε μεγάλες ανθρώπινες απώλειες και το 1947 ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος, που υπήρξε η αιτία να εγκαταλείψουν το χωριό πολλοί κάτοικοι του χωριού και να εγκατασταθούν σε αστικά κέντρα. Τη δεκαετία του 1960, κατά την μαζική μετανάστευση, πολλοί κάτοικοι εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Γερμανία [5]..
Αξιοθέατα
Γύρω από την πλατεία ο επισκέπτης βλέπει το πετρόχτιστο σχολείο ( Θωμαϊδιος Σχολή), το παλιό κοινοτικό γραφείο και το κοινοτικό καφενείο που χτίστηκαν με χρηματοδότηση του Ευθύμιου Θωμαϊδη.
Η κοίμηση της Θεοτόκου
Γνωστή ως Παναγιά πρόκειται για τον παλαιότερο ναό του χωριού. ‘Εχει ρυθμό Βασιλικής, χτίστηκε το 1816 και εσωτερικά περιλαμβάνει ανδρωνίτη και γυναικωνίτη. Διαθέτει τέμπλο έξοχης ξυλογλυπτικής τέχνης που κατασκευάστηκε το 19ο αιώνα από Μετσοβίτες καλλιτέχνες. Με τον ίδιο ρυθμό είναι κατασκευασμένος και ο δεσποτικός θρόνος. Η εκκλησία είναι τρίκλιτη και διαθέτει άμβωνα, προσκυνητάρι, αναλόγια και επιτροπικό. Έργο μεγάλης ζωγραφικής τέχνης είναι και ο επιτάφιος, δωρεά του Πέτρου Δ. Ζιάκα, που ήταν εγκατεστημένος στο Βουζαίο της Ρουμανίας. Τέλος, στο εσωτερικό του ναού υπήρχαν γύψινοι θόλοι που με την πάροδο του χρόνου καταστράφηκαν και τώρα η οροφή είναι ισόπεδη. Το καμπαναριό έχει σχήμα κανονικού εξαγώνου, ύψος 15μ και 6 αψιδωτά ανοίγματα [6]..
Ο Αγιος Νικόλαος
Χτίστηκε το 1850, όπως μαρτυρεί επιγραφή σε εντοιχισμένη πλάκα, πάνω από την κύρια είσοδο. Είναι ναός Βυζαντινού ρυθμού και χτίστηκε με χρήματα του Απόστολου Μπεκιάρη. Ο ναός κοσμείται με εξαιρετικές αγιογραφικές εικόνες, τις οποίες απέστειλε από το Βουζαίο της Ρουμανίας ο Πέτρος Δ. Ζιάκας. Η ζωγραφική τους τέχνη είναι απομίμηση της σχολής του Μιχαήλ Αγγέλου. Η εκκλησία είναι τρίκλιτη με τρούλους, έχει ανδρωνίτη και γυναικωνίτη, δεσποτικό θρόνο, άμβωνα, αναλόγια, επιτροπικό και προσκυνητάρι.
Το Ανω Ραβένια μέχρι το 1905 ή 1906 είχε δύο ενορίες, από τότε όμως για ανεξακρίβωτους λόγους συμπτύχτηκαν σε μία όπου διατηρήθηκαν οι δύο εφημέριοι έως το 1908 [7].
Το Αμελικό
Η λέξη Αμελικό σημαίνει ξενώνα και ο αμίλης φρόντιζε για τη διατροφή και τη φιλοξενία των περαστικών από το χωριό, που κατέλυαν σε αυτό το κτίριο. Στα Ανω Ραβένια το Αμελικό κτίστηκε με δωρεά του Βασιλείου Μπάρκα, ήταν διώροφο και βρισκόταν κοντά στον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγιάς). Αποτελούνταν από 3 υπόγεια δωμάτια (που σώζονται) και 4 μεγάλα δωμάτια στον επάνω όροφο (που δυστυχώς κατέρρευσε στη δεκαετία του 1990). Η μεγάλη αίθουσα είχε χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα προβολής κινηματογραφικών ταινιών από τα περιοδεύοντα (κινητά) κινηματογραφικά συνεργεία, ως αίθουσα διαλέξεων και συνεστιάσεων. Επίσης, εκεί λειτούργησε και το Νηπιαγωγείο για μια δεκαετία περίπου (1966-1976).
